Dünyanın Fərqli Ölkələrindən Ən Maraqlı Kofe Ritualları
Qəhvə qovrulmuş və üyüdülmüş qəhvə dənəciklərindən hazırlanmış isti içki. Dünyanın bir çox ölkələrində kofe adı ilə məşhurdur. Bu içki tərkibində olan kofein sayəsində stimullaşdırıcı təsirə malikdir.
Türkiyə Türk Qəhvəsi
Türk qəhvəsi ritualları 1500-cü illərə təsadüf edir ki, indi kafe adlandırdığımız məkanlar dostların toplaşa biləcəyi mərkəzi görüş yerləri kimi yaranmağa başladı. Bu gün kofe Türkiyədə qonaqpərvərliyin, dostluğun və əyləncənin simvolu kimi xidmət edir.
Qəhvə dənəcikləri qovrulduqdan və incə-incə doğrandıqdan sonra soyuq su və şəkərlə bir qazana (cezvə kimi tanınır) əlavə edilir və yavaş-yavaş dəmlənir. Nəticədə, bir stəkan su ilə birlikdə verilən güclü, qalın və köpüklü içki – qəhvənin “cəhənnəm kimi qara, ölüm qədər güclü və sevgi qədər şirin” olması haqqında məşhur türk atalar sözünün sübutudur.
Hətta dünyanın bir çox ölkəsində türk qəhvəsindən taleyini izah etmək üçün istifadə edirlər ki, bu da türk qəhvəsinin birbaşa qəhvə falı ilə assosiasiya olunması ilə nəticələnir.
Efiopiya
Qəhvə bitkisinin doğulduğu yer olan Efiopiyada bu içki gündə üç dəfə baş verən kənd mərasiminin bir hissəsi kimi hazırlanır: səhər, günorta və axşam.
Qadınların prosesə buxur yandıraraq və döşəməyə çoxlu çiçəklər və ətirli otlar səpməklə başlamağı ənənəvi haldır. Daha sonra qəhvə dənələrini böyük bir tavaya qoyub, qabıqları ayrılana və aromatik yağlar çıxana qədər açıq kömür alovunda qızdırılır. Məhz bu mərhələdə kardamon, darçın və mixək kimi istiləşdirici ədviyyatlar əlavə edilə bilər. Sonra kofe ağır metal çubuq (zenezena kimi tanınır) ilə üyüdülür və gil qabda (jebena kimi tanınır) qaynar su ilə qaynadılır. Qəhvə ritual üçün uyğun hesab edilməzdən öncə incə torlu ələkdən bir neçə dəfə süzülür. Nəsillərin simvolik əlaqəsi kimi hörmət əlaməti olaraq əvvəlcə böyüklərə xidmət edilir.
Kofeni müşayiət etmək üçün qadınlara qovrulmuş arpa, amaşa çörəyi, fıstıq və popkorn verilir. Başlanğıcdan sona qədər mərasim iki saatdan çox çəkə bilər və üç stəkandan az istifadə etmək ədəbsizlik hesab olunur — ənənəyə görə, birincidən üçüncü fincana keçərkən ruhun dəyişməsi baş verir, üçüncüsü isə xeyir-dua verir.
İtaliya Espresso
19-cu əsrdə buxarla işləyən, yüksək təzyiqli espresso maşınının doğulması ilə onu ixtira edən İtaliyanı xatırlamadan qəhvə mədəniyyəti haqqında danışmaq mümkün deyil. Gün ərzində espresso verilsə də, südlü qəhvə içkiləri (kapuçino kimi) yalnız səhər qəbul edilir. Espresso, buxarda hazırlanmış süd və köpüklənmiş süd ilə gələn kapuçinolar yeməkdən sonra istehlak etmək üçün çox ağır hesab edilir.
Meksika Café de Olla
Qəhvənizdə darçın həvəskarısınızsa, Meksikanın café de olla’sı sizin üçündür. Bu, xüsusi qəhvə növü meksikalıların qəhvələrinin dadını artırdığını iddia etdiyi saxsı gil qablarda darçın çubuqları ilə qəhvə dənələrinin dəmlənməsi üsulu ilə hazırlanır. Sonra incə torlu ələkdən süzülür və piloncillo (təmizlənməmiş qəhvəyi şəkər)ilə süfrəyə verilir.
Bu içki Meksika inqilabı zamanı yaranıb və əsgərlər üçün enerji gücləndirici hesab edildib. İçkinin yarandığı dövrə təsadüf edən siyasi qarışıqlıq səbəbindən kafelər tezliklə qəzet oxumaq və siyasi sui-qəsdləri müzakirə etmək üçün sosial mərkəzə çevrildilər və nəticədə müstəqillik haqqında ilk konsepsiyalar yarandı.
Bu gün içki Meksikanın böyük şəhərlərinə nisbətən temperaturun daha soyuq olduğu kiçik ucqar kəndlərində tapılır.
Səudiyyə Ərəbistan
Səudiyyə Ərəbistanının qəhvə mərasimləri Efiopiya ilə çox oxşardır. İlk olaraq, qovurma, üyütmə və dəmləmə qonaqların qarşısında təntənəli şəkildə edilir. Ərəb qəhvəsi də ədviyyatlarla zənginləşdirilmişdir – hil, mixək, darçın və zəfəran ən çox yayılmış qəhvə ədviyyatlarıdır – ev sahibləri ilk növbədə böyüyə xidmət edərək, etiket standartlarına riayət edirlər.
Bununla belə, Efiopiya rituallarından fərqli olaraq, ərəb mərasimlərində fincanın yalnız üçdə biri doldurulur və ən azı bir, lakin üçdən çox içməmək nəzakətli davranış hesab olunur. Qəhvənin acılığına qarşı çıxmaq üçün o süfrəyə şirin xurma və qurudulmuş meyvələrlə yanaşı təqdim olunur.
Bu gün Səudiyyə Ərəbistanının qəhvə mərasimləri ərəb cəmiyyətində o qədər güclü rol oynayır ki, UNESCO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısında yer alıb.
İrlandiya
İrlandiyada qəhvə dünyası isti kofe, viski, şəkər və çırpılmış kremdən ibarət çivili içki ilə kokteydən ibarətdir. Qəhvə bu ölkədə 1940-cı illərdə zərurətdən çox ləzzət naminə icad edilmişdir; İrlandiyanın Foynes adasının qərb sahilindən Nyufaundlendə gedən qayıq səyahətin yarısında geri dönməli olduğu üçün aşpaz Co Şeridan göyərtəsindəki sərnişinləri isindirmək üçün qəhvəyə bir az daha güclü bir şey əlavə etmək fikrinə düşdü. Qalanları, necə deyərlər, tarixdir.
İrlandiyanın imzası olan qəhvə içkisi yalnız 20-ci əsrin ortalarında canlansa da, Dublindəki kafelərdə 1660-cı ildə II Çarlzın hakimiyyəti dövründən bəri mövcuddur. Zaman keçdikcə onlar iş adamlarının siqar və qızğın siyasi müzakirələr üzərində toplaşdıqları “Centlmen Klubları” adlandırdıqları yerlərə çevrildilər. İrlandiya ənənəvi olaraq çayla zəngin ölkə olsa da, burada qəhvə ən çox tükədilən içki hesab olunur.
Vyetnam Ca Phe Sua
Fransızlar 1880-ci illərdə Vyetnama qəhvə təqdim etdikdə, onun öz ölkələrindəki süd əsaslı kafe au laitini təqlid edəcəyini düşünürdülər. Yeganə problem o idi ki, təzə süd Fransada olduğu kimi Vyetnamda da mövcud deyildi. Tapıldığı zaman isə, onun saxlama müddəti istilik səbəbindən qeyri-mümkün dərəcədə qısa idi. Kompensasiya etmək üçün vyetnamlılar rəfdə dayanıqlı qatılaşdırılmış südə buz əlavə etməyə başladılar.
Bu gün Vyetnamda bir qəhvə sifariş etsəniz, onun şirniyyatlı qatılaşdırılmış südlə soyudulmuş gəlməsini gözləyin. Ca phe sua da kimi tanınan içki, bir stəkan qatılaşdırılmış südün üstündə birbaşa dəmlənən süzülmüş metal qutunun içərisində hazırlanır. Qəhvənin fincanlara tökülməsi təxminən 10 dəqiqə çəkir, bundan sonra dərhal buz əlavə edilir. Nəticə? Güclü, təravətləndirici içki, adətən, küçə dükanlarında satılır və istidən möhlət kimi qəbul edilir.
Digər mövzular: Kofe Maskası
