Kofe Xerçenge Necə Təsir Edir?
Kofe, populyar bir içki olmasına baxmayaraq, bəzi insanlar qəhvənin xerçenge səbəb ola biləcəyindən narahatdırlar. Digər tərəfdən, başqaları qəhvə içməyin sağlamlıq üçün faydalı olduğunu və hətta xərçəngin qarşısını ala biləcəyini düşünür. Bəs, araşdırmanın nəticələri nə deyir?
Xərçəng mürəkkəb bir xəstəlikdir və səbəbini müəyyən etmək həmişə asan deyil. Tədqiqatçılar bir çox müxtəlif maddələrin insanda xərçəng riskini artırıb-artmadığını öyrənmək üçün araşdırdılar. Beynəlxalq Xərçəng Araşdırmaları Agentliyi (IARC) insanlar və heyvanlar üzərində aparılan 1000-dən çox tədqiqatı nəzərdən keçirdi və qəhvənin xərçəngə səbəb olduğunu sübut edən kifayət qədər dəlil tapmadı.
Kofenin faydaları və sağlamlığa təsirləri nələrdir? adlı yazıya da keçid edib oxuya bilərsiniz.
Bu tapıntı üçün hansı risklər var?
Ən çox xərçəng; Bu, insanın genləri, ətraf mühit və həyat tərzi də daxil olmaqla bir sıra amillərə görə baş verir. Xərçəng üçün bəzi vacib risk faktorları da var. Bunlar; siqaret, artıq çəki, qeyri-sağlam qidalanma, spirt, müəyyən kimyəvi maddələrə məruz qalma və radiasiya kimi.
Qəhvə içmək və xerçeng xəstəliyi arasında əlaqə haqqında bəzi araşdırmalar aparılmışdır. 35-54 yaş qrupunda 21 735 kişi və 21 238 qadın 10 il ərzində izlənilib. Müayinənin nəticələrində qadınlarda ağız boşluğu və faringeal xərçəng və bədxassəli melanoma arasında mənfi korrelyasiya aşkar edilib. Həmçinin, qəhvə içmək ilə mədəaltı vəzi və ya sidik kisəsi xərçəngi halları arasında əhəmiyyətli bir əlaqə tapılmadı.
Kofe xərçəngin qarşısını alır?
Qəhvənin xərçəngə qarşı qoruyucu təsiri, xüsusilə “Antioksidant”; DNT zədəsinin bərpasında rol oynamaq, immun prosesini tənzimləmək və iltihabı azaltmaq kimi mexanizmlərlə ifadə edilir. Qəhvənin xərçəngə qarşı qoruyucu olduğunu göstərən araşdırmalar olsa da, bununla əlaqədar heç bir təsiri olmadığını iddia edən araşdırmalar da var. Dünya Xərçəng Araşdırma Fondu tərəfindən edilən bir araşdırmada; 2007-ci il hesabatında gündə bir fincan qəhvə ilə döş xerçengi riski arasında əhəmiyyətli olmayan tərs əlaqənin olduğu ifadə edilir. Döş xərçənginin bəzi alt tiplərində (1-ci tip mutasiyaları daşıyan), postmenopozal qadınlar, tamoksifenlə müalicə olunan xəstələr; Bu əlaqənin mənfi olduğu bildirilir.
American Journal of Biomarkers and Prevention, qəhvənin uşaqlıq xərçəngi riskini azalda biləcəyinə dair tapıntıları ehtiva edən bir araşdırma dərc etdi. 67 min amerikalının qatıldığı başqa bir araşdırmaya görə; Qəhvə istehlakının döş və dəri xərçəngi, indi isə uşaqlıq yolu xərçəngi riskini azalda biləcək təsirlərə malik olduğu iddia edilib. Araşdırmanı aparan Harvard Universitetinin İctimai Sağlamlıq Departamentinin alimi Edvard Giovannuci; “İnsulin və estrogen səviyyələrinin artması xərçəngə qarşı həssaslığı ortaya çıxardı” dedi. Qəhvənin insulin səviyyəsini aşağı saldığı və bədəndə dolaşan sərbəst östrojeni azaltdığı məlumatı da bu araşdırmaya əlavə olunduqda; Məlum olub ki, kofeinin xərçəngə qarşı riski azaldan təsiri var.
Kofe və Çayın Dişlərə Təsiri adlı yazıya da keçid edib oxuya bilərsiniz.
Kofe xərçəng riskini azaldırmı?
1981-ci ildə mədəaltı vəzi xərçəngi ilə bağlı nəşr olunan böyük bir araşdırmada; Tədqiqatçılar qəhvə istehlakı ilə xərçəng arasında mümkün əlaqəni təklif ediblər. Lakin o vaxtdan bəri bir çox araşdırmaların nəticələri qəhvənin mədəaltı vəzi xərçəngi riski ilə əlaqəli olmadığını göstərir.
İndiyə qədər qəhvə üzərində aparılan araşdırmalardan əldə edilən məlumatlar; Gündə 4 fincan qəhvə, uşaqlıq yolu xərçəngi, prostat və kolon xərçəngi riskini azaldır. Amma mütəxəssislər çox istehlak edilən qəhvənin orqanizmə əks təsirlərini də xatırladırlar. Böyük miqdarda qəhvə istehlak edən insanlar yuxusuzluq, narahatlıq və əsəbilik kimi simptomlarla qarşılaşırlar. Eyni zamanda, qəhvənin tərkibində müvəqqəti olaraq qan təzyiqini yüksəldən, bəzi insanlarda reflüyə səbəb olan və mədəni qıcıqlandıran stimullaşdırıcı kofein var.
Yenə 2017-ci ildə edilən bənzər bir araşdırma; qəhvə içməyin müəyyən xərçəng növlərinin inkişaf riskini azalda biləcəyini göstərir. Köhnə araşdırmalarda elm adamları; arabir qəhvə içmək və xərçəngin inkişafı arasında əlaqə tapsa da; O, bunu qəhvə əvəzinə siqaretlə əlaqələndirir.
Qəhvənin niyə xərçəngə səbəb olduğu düşünülür?
Qovrulmuş qəhvə dənələrində qovurma prosesinin əlavə məhsulu olan “Akrilamid” adlı maddə var. IARC, akrilamidi 2A qrupu ehtimal olunan kanserogen kimi təsnif edir. Bu o deməkdir ki, akrilamidin heyvanlarda xərçəngə səbəb ola biləcəyinə dair əsaslı sübutlar var. Bununla belə, insanlarda xərçəng riskini artırıb-artırmadığını müəyyən etmək üçün daha çox araşdırmaya ehtiyac var. Akrilamiddən narahat olan insanlar qovrulmuş paxladan başqa alternativ qəhvə növü seçə bilərlər. Həmçinin, bəzi tapıntılar 1490F-dən daha isti qəhvə içməyin özofagus xərçəngi riskini artırdığını göstərir. Çünki; Xüsusilə tərkibində süd yoxdursa, qəhvəni içməzdən əvvəl bir az soyumaq lazımdır.
Nə qədər qəhvə içilməlidir?
Birləşmiş Ştatların Qida və Dərman İdarəsi (FDA) böyüklərin gündə 4-5 fincandan çox qəhvə istehlak etməməsini tövsiyə edir. O əlavə edir ki, istehlak edilən qəhvənin miqdarının azaldılması istənilirsə, onu zamanla yaymaq düzgündür. Çünki kofeinin qəfil kəsilməsi baş ağrısına səbəb ola bilər. Buna görə azaldılmış qəhvə yerinə; çay, su və ya bitki çayları istehlak edilməlidir.
2017-ci ildə aparılan araşdırma; bir çox fərqli nəticələrin nəzərdən keçirilməsi orta miqdarda qəhvə içməyin ümumiyyətlə sağlam olduğunu göstərir. Eyni vaxtda; Məlum olub ki, bütün qəhvə içənlərin xərçəngə tutulma nisbəti içməyənlərə nisbətən daha az olub. Qəhvə istehlakı ilə mədə, kolorektal, yumurtalıq, tiroid, döş, mədəaltı vəzi, qırtlaq, limfoma xərçəngləri arasında güclü əlaqə yoxdur. Əksinə, qəhvənin faydaları arasında; ölüm riski və ürək xəstəliyi, qaraciyər xəstəliyi və Parkinson xəstəliyi riski aşağıdır. Qəhvə də; Tərkibində antioksidant maddələr olduğu üçün hüceyrə zədələnməsini dayandırır və ya ləngidir.
Nəticədə hazırkı araşdırmalar qəhvənin xərçəngə səbəb olmadığını göstərir. Bəzi xərçəng növlərinin inkişaf riskini azaldır, lakin bunu təsdiqləmək üçün kifayət qədər elmi məlumat yoxdur.
